SCBX-แอสเซนด์ มันนี่ ผู้ร่วมวงตั้งธนาคารไร้สาขา Virtual Bank เปิดมุมมอง มีประโยชน์อย่างไร ใช้ข้อมูลปล่อยสินเชื่อให้คนเข้าถึงได้ง่ายได้ยังไง

นายมาณพ เสงี่ยมบุตร Chief Financial Officer SCB X เปิดเผยในงาน Thailand Focus 2025: Beyond the Challenges หัวข้อ “Virtual Banks in Thailand: Opportunities,Risks,and Governance Challenges” (ธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา: โอกาส ความเสี่ยง และความท้าทายในการกำกับ) ระบุว่า ทุนจดทะเบียนธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา (Virtual Bank) เริ่มต้นที่ 5,000 ล้านบาท และต้องไม่น้อยกว่า 10,000 ล้านบาทในระยะปกติ ถือว่าเป็นธนาคารที่มีขนาดเล็กหากเทียบกับธนาคารพาณิชย์ดั้งเดิม

ประโยชน์ Virtual Bank

ธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา (Virtual Bank) มีเป้าหมายในการให้บริการทางการเงินให้แก่กลุ่มประชาชนรายได้ต่ำซึ่งเข้าไม่ถึงการบริการทางการเงินจากระบบธนาคารปัจจุบัน

ธนาคารรูปแบบใหม่จะให้ผลิตภัณฑ์ทางการเงินใหม่ จึงไม่มีการแข่งกันด้านการปล่อยเงินกู้แต่อาจจะมีการแข่งขันกันบ้างในฝั่งเงินฝาก ซึ่งตามกฎของธนาคารแห่งประเทศไทย ธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา (Virtual Bank) ในเครือของธนาคารไทยพาณิชย์จะต้องแยกระบบ Core Banking ที่เป็นอิสระ

โดยธนาคารมีเป้าหมายที่จะพัฒนาระบบปัญญาประดิษฐ์ท้องถิ่นของตน (AI Native) เพื่อให้บริการกับกลุ่มลูกค้าใหม่ที่ไม่เคยเป็นลูกค้าของธนาคารพาณิชย์ปัจจุบัน เพราะว่ากลุ่มไม่มีข้อมูลทางการเงินที่ระบบธนาคารดั้งเดิมต้องการเพื่อเป็นหลักฐานการกู้เงิน โดยเชื่อว่าต้นทุนการดำเนินงานจะต่ำกว่าต้นทุนของธนาคารดั้งเดิมซึ่งมีกฎระเบียบควบคุมมากมาย

ข้อแตกต่างแอปธนาคารดั้งเดิม

แอปพลิเคชันของ Virtual Bank จะแตกต่างจาก แอปพลิเคชัน SCB Easy ปัจจุบันโดยเน้นให้บริการที่ตรงกับพฤติกรรมการใช้จ่ายและความจำเป็นของแต่ละคน และมีผู้ใช้แอป SCB Easy มากกว่า 18 ล้านคน แต่ส่วนใหญ่ใช้เพื่อการชำระเงิน ซึ่งไม่ได้หมายความว่าพวกเขาเข้าถึงความต้องการทางการเงินได้

ธนาคารเสมือนจริงจะแตกต่างจากแอป Mobile Banking ปัจจุบันที่เป็น Product-Driven และไม่สามารถปรับแต่งได้ง่าย เนื่องจากข้อจำกัดของระบบเดิมที่ซับซ้อน การเริ่มต้นใหม่จะช่วยให้สามารถนำเสนอผลิตภัณฑ์และบริการที่สร้างความประทับใจให้แก่ลูกค้าได้

ดึงเงินกู้เข้าระบบ

นายมานพ กล่าวว่า Virtual Bank จะช่วยในเรื่องการนำเอาลูกหนี้นอกระบบเข้ามาอยู่ในระบบมากขึ้น และจะไม่ทำให้ปัญหาหนี้ครัวเรือนเลวร้ายลงไป จากปัจจุบันนี้ หนี้ครัวเรือนนั้นอยู่ในระดับที่สูงมาก ภาคการกู้ยืมนอกระบบของประเทศไทยนั้นมีขนาดใหญ่มาก เชื่อว่าหากมี Virtual Bank เข้ามาจะช่วยให้คนที่เคยกู้นอกระบบกลับเข้ามากู้ในระบบมากขึ้น ซึ่งนี่เป็นปัญหาสำคัญมากที่เราต้องการที่จะแก้ไข

อย่างไรก็ตาม Virtual Bank จะไม่ช่วยทำให้ปัญหาหนี้ครัวเรือนดีขึ้น หากว่าธนาคารแห่งประเทศไทยอนุญาตให้ Virtual Bank กำหนดอัตราดอกเบี้ยตามความเสี่ยง ซึ่งจะขณะนี้ยังคงมีความคลุมเครืออยู่ก็น่าจะเป็นอีกหนทางหนึ่งที่จะช่วยเรื่องหนี้ครัวเรือนได้ โดยปัญหาหนี้ครัวเรือนเป็นปัญหาที่หลายฝ่ายจะต้องช่วยกัน และเห็นว่าปัญหารายได้ต่ำเป็นต้นตอหลักของหนี้ครัวเรือน ครัวเรือนที่มีรายได้ต่ำมักหันไปพึ่งพิงหนี้นอกระบบ การยกระดับรายได้ของพวกเขาเป็นการแก้ไขปัญหาที่ตรงจุด

ธนาคารเก่า-ใหม่ร่วมมือได้

นายอิทธินันท์ วัฒน์สุขสันติ ผู้อำนวยการฝ่ายสินเชื่อ บริษัท แอสเซนด์ มันนี่ จำกัด และผู้อำนวยการฝ่ายพัฒนาธุรกิจผลิตภัณฑ์สินเชื่อ บริษัท แอสเซนด์ นาโน จำกัด กล่าวถึงการแข่งขันกับธนาคารดั้งเดิม ว่า อาจจะมีส่วนที่ทับซ้อนกันบ้างในเรื่องการรับฝากเงิน แต่ไม่ใช่คนหนึ่งได้คนหนึ่งเสีย Zero-Sum Game

ธนาคารรูปแบบใหม่กับธนาคารเดิมสามารถร่วมมือกันได้ Virtual Bank ของเครือซีพีและพันธมิตรจะได้ประโยชน์จากระบบนิเวศทางธุรกิจของกลุ่ม เช่น ได้ร่วมใช้ข้อมูลและประสบการณ์จาก ทรูมันนี่ TrueMoney ซึ่งมีคนใช้แพลตฟอร์มชำระเงินออนไลน์นี้มากกว่า 30 ล้านคน

เข้าใจพฤติกรรมลูกค้า

ทั้งนี้ มองว่าธนาคารเสมือนจริงเป็นก้าวสำคัญที่จะเติมเต็มการเดินทางทางการเงินของลูกค้า จุดแข็งของ แอสเซนด์ มันนี่ คือการผสานฐานผู้ใช้งาน TrueMoney กว่า 30 ล้านรายเข้ากับเครือข่ายพันธมิตรที่กว้างขวาง โดยมีเป้าหมายคือการทำให้ธนาคารเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวันของลูกค้าผ่านความเข้าใจพฤติกรรมลูกค้า การเข้ามาของธนาคารเสมือนจริงจะมีประโยชน์ในสามด้านหลัก ได้แก่

1) การเสนอสินเชื่อที่ครอบคลุมและยืดหยุ่นมากขึ้น โดยใช้ข้อมูลทางเลือก (alternative data) สำหรับกลุ่ม Gig Worker และผู้ค้าขนาดเล็ก

2) การให้บริการแบบดิจิทัลเต็มรูปแบบและเน้น Mobile-First ที่เข้าถึงง่าย เชื่อถือได้ โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่ไม่เคยเข้าถึงธนาคาร

3) การขยายบริการนอกเหนือจากสินเชื่อ เช่น การออม การลงทุน และผลิตภัณฑ์คุ้มครอง ที่ปรับแต่งเฉพาะบุคคลตามข้อมูลลูกค้า

ใช้ข้อมูลปล่อยสินเชื่อ

ธนาคารไร้สาขาของกลุ่มจะพัฒนาระบบการปล่อยสินเชื่อใหม่ที่อาศัยการใช้ข้อมูลจากเครือข่ายทางธุรกิจ การใช้ข้อมูลบิ๊กดาต้า ตั้งเป้าให้บริการการเงินแก่ลูกค้าที่ไม่มีประวัติทางการเงิน ไม่มีสลิปเงินเดือน นอกจากจะปล่อยเงินกู้อย่างรับผิดชอบแล้วยังจะเสนอผลิตภัณฑ์การลงทุนแก่ลูกค้าด้วย

“ในส่วนของพอร์ตบริษัท แอสเซนด์ มันนี่ จำกัด พบว่า 50% ของผู้ยื่นกู้ไม่เคยกู้เงินในระบบ เพราะถูกปฏิเสธจากธนาคารหรือสถาบันการเงินมาก่อน และสิ่งที่พวกเขาทำก็คือไปกู้ยืมเงินนอกระบบ ไปพึ่งพิงพวกปล่อยกู้ที่คิดดอกเบี้ยสูง ทางบริษัทได้ใช้ข้อมูลและประสบการณ์ของบริษัทให้เงินกู้แก่พวกเขา สิ่งสำคัญนั้นอยู่ที่เขายืมเงินไปทำไม และบริษัทให้เงินกู้อย่างไร เช่น ให้กู้ยืมจำนวนไม่มากนัก และช่วยบริหารหนี้ อาจจะนำเอาเงินกู้นี้ไปดำเนินธุรกิจต่อไป ซึ่งโดยปกติจะต้องไปหาพวกเงินกู้นอกระบบอยู่แล้ว แต่หลังจากนี้จะสามารถติดตาม หรือมีข้อมูล ซึ่งนั่นจะทำให้การนำมาอยู่ในระบบที่สามารถเก็บข้อมูลและติดตามได้”